Κυριακή 14 Απριλίου 2013

Διαστημικά προγράμματα προς αντιμετώπιση των ηλιακών καταιγίδων

Εντατικοποιούν τις έρευνές τους για την επίδραση του Ηλίου στη Γη, καθώς και του κλίματος που επικρατεί στο διάστημα, οι δυο διαστημικές υπερδυνάμεις, Ρωσία και ΗΠΑ. Ειδικότερα, στη Ρωσία βαίνει προς την υλοποίησή του το πρόγραμμα Intergelio-Zond, το οποίο ανέπτυξαν οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Η συσκευή, η οποία σχεδιάζεται να εκτοξευτεί το 2018, θα επιτρέψει στους επιστήμονες για πρώτη φορά στα χρονικά να προσεγγίσουν τόσο πολύ τον Ήλιο.

«Η συσκευή –εξηγεί ο διευθυντής του ΙΚΙ, ακαδημαϊκός Λεβ Ζελιόνι- σχεδιάζεται να σταλεί σε πολύ κοντινή απόσταση από τον Ήλιο. Μέσω ελιγμών με την κατάλληλη χρήση της βαρύτητας κοντά στην Αφροδίτη, θα εισέλθει αρχικά σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο σε απόσταση 42 εκατ. χιλιομέτρων (περιήλιο), και στη συνέχεια, με νέους ελιγμούς, με τη χρήση της βαρύτητας η απόσταση από τον Ήλιο μπορεί να μειωθεί ως τα 21 εκατ. χλμ.. Ετσι, θα δοθεί η δυνατότητα να παρατηρήσουμε λεπτομέρειες στην επιφάνεια του ουράνιου σώματος για μεγάλο χρονικό διάστημα (περίπου επτά ημέρες). Είναι πιθανή και μια περαιτέρω κάθοδος, ενώ το χαμηλότερο δυνατό ύψος θα έχει ως μοναδικό περιορισμό να μην εξατμιστεί η προστατευτική μεμβράνη των οργάνων παρατήρησης της συσκευής υπό την επήρεια της ηλιακής ακτινοβολίας, γεγονός που θα ακύρωνε την ευκρίνεια των μετρήσεων».

Επίσης, το ΙΚΙ από κοινού με το Ινστιτούτο Μαγνητισμού της Γης, Ιονόσφαιρας και Διάδοσης Ραδιοκυμάτων, δημιουργούν ένα σύστημα παρατήρησης του ηλιακού ανέμου, που θα επιτρέψει να γίνονται προγνώσεις υψηλής αξιοπιστίας στη Γη για τις μαγνητικές θύελλες, μιάμιση με δυο ώρες πριν από το ξεκίνημά τους. Βασικό στοιχείο του συστήματος θα είναι οι μικροδορυφόροι Chibis («Σχοινοπούλι»), δήλωσε ο διευθυντής του Ινστιτούτου Μαγνητισμού, Βλαντίμιρ Κουζνετσόφ. Το πρώτο Chibis, μάζας 40 κιλών, τέθηκε σε κυκλική γήινη τροχιά από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, σε ύψος περίπου 480 χλμ, στις 25 Ιανουαρίου 2013.

Αμερικανο-ρωσική «παντρειά»

Οι ρωσικές διαστημικές πρωτοβουλίες θα «παντρευτούν» με το αντίστοιχο αμερικανικό πρόγραμμα «Η Ζωή με το Αστέρι». Σκοπός αυτού του προγράμματος, στα πλαίσια του οποίου η NASA εκτόξευσε την πρώτη συσκευή στις 23 Αυγούστου 2012, είναι η λεπτομερής παρατήρηση των ζωνών ακτινοβολίας, δηλαδή των «δακτυλιδιών» από σωματίδια υψηλής ενέργειας που περιβάλλουν τη Γη.

Οι ζώνες ακτινοβολίας, οι οποίες αποτέλεσαν μια από τις πρώτες αμερικανικές ανακαλύψεις της διαστημικής εποχής, βρίσκονται υπό την επίδραση της ηλιακής δραστηριότητας και των διαστημικών καιρικών συνθηκών, που δημιουργούνται από τον Ήλιο. Οι αστροναύτες, κατά τη διάρκεια των πτήσεων εκτίθενται στην επίδραση επικίνδυνων δόσεων ακτινοβολίας τις περιόδους της έντονης θυελλώδους δραστηριότητας. Επίσης, οι ζώνες είναι ικανές να διαταράξουν τη λειτουργία των δορυφόρων και των συστημάτων επικοινωνίας.

Το επιστημονικό στέλεχος του προγράμματος της NASA, Λίκα Γκουχατακούρτα, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Έως τώρα δεν έχουμε κατανοήσει πως συμπεριφέρονται οι ζώνες, παρότι έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από τότε που ανακαλύφθηκαν και περιγράφηκαν για πρώτη φορά. Επίσης, δεν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε οποιεσδήποτε προγνώσεις, ενώ αυτές είναι πάρα πολύ σημαντικές».

Ευάλωτη η Αμερική

Από την εποχή που εμφανίστηκαν τα πρώτα όργανα μέτρησης, πριν από περίπου 440 χρόνια, έγινε σαφές ότι ο Ήλιος ασκεί ουσιαστική επίδραση σε όλα όσα συμβαίνουν στη Γη. Η ηλιακή δραστηριότητα, που εκφράζεται μέσα από κύματα ηλιακής ακτινοβολίας, μαγνητικές θύελλες και πύρινες λάμψεις, μπορεί να έχει σοβαρές διακυμάνσεις ως προς την έντασή της, και να είναι από ελάχιστα εμφανής, έως και να δημιουργεί ισχυρότατες «καταιγίδες». Σήμερα, η εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα ραδιοηλεκτρονικά μέσα είναι τόσο μεγάλη, ώστε μια ηλιακή δραστηριότητα αυξημένης ισχύος μπορεί να αποδιοργανώσει τη λειτουργία συστημάτων ζωτικής σημασίας σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η αμερικανική ήπειρος είναι η περισσότερο ευάλωτη σε περίπτωση ισχυρής ηλιακής «επίθεσης» λόγω της εγγύτητάς της στον βόρειο μαγνητικό πόλο της Γης. Σύμφωνα με έρευνες της κοινοπραξίας MetaTech, σε περίπτωση «χτυπήματος», ανάλογου με εκείνο του 1859, σήμερα όλο το ηλεκτρικό σύστημα της Βορείου Αμερικής θα έβγαινε εκτός λειτουργίας, ενώ οι εργασίες για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης θα διαρκούσαν κάποιες εβδομάδες ή ακόμη και ένα μήνα.

Επιπλέον, οι κακές καιρικές συνθήκες στο διάστημα εμποδίζουν τη λειτουργία όλων των συστημάτων που βρίσκονται σε τροχιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αμερικανικής διεύθυνσης προστασίας των συστημάτων αυτών, οι δαπάνες για την αποκατάσταση των πληγέντων από τον Ήλιο δορυφόρων, φτάνουν περίπου τα 100 εκατ. δολάρια ετησίως, ενώ οι ασφαλιστικές εταιρίες των δορυφόρων πλήρωσαν από το 1996 ως το 2005, περίπου 2 δις δολάρια για την κάλυψη των ζημιών και απωλειών διαστημικών συσκευών εξαιτίας της ηλιακής επίδρασης.

Μια ισχυρή ηλιακή θύελλα προκαλεί βλάβες στη λειτουργία των διαστημικών συστημάτων ναυτιλίας. Οι λανθασμένες μετρήσεις των συντεταγμένων μπορούν να φτάσουν σε μια απόκλιση 50 μέτρων ή και ακόμη μεγαλύτερη, γεγονός που καθιστά τον δορυφόρο άχρηστο. Σημαντική απώλεια της ακρίβειας του συστήματος GPS «Navstar» καταγράφηκε στη διάρκεια της ηλιακής θύελλας στις 23 Οκτωβρίου του 2003.

Μαγνητικές θύελλες

Η ισχυρότερη καταγεγραμμένη ηλιακή θύελλα συνέβη στις 28 Αυγούστου 1859. Οι ενδείξεις των επιστημονικών οργάνων ήταν πέρα από τις έως τότε καθορισμένες κλίμακες μετρήσεων. Τέθηκαν εκτός λειτουργίας τα τηλεγραφικά συστήματα, καθώς υπέστησαν μια ισχυρότατη απότομη άνοδο της τάσης.

Θύελλες τέτοιας ισχύος συμβαίνουν περίπου μια φορά στα 500 χρόνια. Ωστόσο, φαινόμενα με τη μισή ισχύ από αυτή, συμβαίνουν κάθε 50 χρόνια. Το τελευταίο συνέβη στις 13 Νοεμβρίου του 1960 και οδήγησε σε διαταραχή το γεωμαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας, προσβάλλοντας την ομαλή λειτουργία των ραδιοφωνικών σταθμών.

Μια λιγότερο ισχυρή μαγνητική θύελλα, το 1989, προκάλεσε βλάβη σε υδροηλεκτρικό σταθμό στο Κεμπέκ του Καναδά, με αποτέλεσμα να μείνουν χωρίς ηλεκτρικό περισσότεροι από 6 εκατ. άνθρωποι.

Πηγή: RBTH, econews, zougla

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

Καταχωρήστε εδώ το σχόλιό σας στην ανάρτηση του Panos Radio.

ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Αρχειοθήκη ιστολογίου